By 
Czarnolas, niewielka miejscowość położona w południowej części województwa mazowieckiego, jest miejscem wyjątkowym dla miłośników literatury i historii. To tutaj swoje życie i twórczość związał Jan Kochanowski, jeden z najwybitniejszych polskich poetów renesansu. Wieś ta oferuje odwiedzającym liczne atrakcje, które pozwalają zgłębić biografię autora „Trenów” oraz jego nieoceniony wkład w polską kulturę.
Jak dotrzeć do Czarnolasu?
Czarnolas znajduje się w pobliżu trasy krajowej nr 79 oraz drogi ekspresowej S12, co sprawia, że jest stosunkowo łatwo dostępny dla podróżujących z różnych części Polski. Najbliższym większym miastem są Puławy, które również stanowią popularny punkt turystyczny. Aby dotrzeć do Czarnolasu, należy:
- skręcić na wschód z drogi nr 79,
- lub na północ z trasy S12 biegnącej między Zwoleniem a Puławami,
- przygotować się na malownicze, choć wymagające uwagi krajobrazy.
Brak bezpośrednich tras wojewódzkich może stanowić małe wyzwanie, ale uroki okolicy z pewnością wynagradzają trud podróży.
Muzeum Jana Kochanowskiego
Najważniejszą atrakcją Czarnolasu jest Muzeum Jana Kochanowskiego, które mieści się w klasycystycznym dworze Jabłonowskich. Instytucja ta została otwarta w 1961 roku i od tego czasu przyciąga miłośników literatury oraz historii. Zwiedzający mogą poznać życie i twórczość jednego z najważniejszych polskich poetów poprzez bogatą ekspozycję rozlokowaną w sześciu salach. Wśród prezentowanych eksponatów znajdują się:
- stare wydania dzieł Kochanowskiego,
- przedmioty z epoki, takie jak żelazne drzwi z herbem Korwin czy kurdybanowy fotel,
- lapidaria z kaplicy rodowej w Sycynie,
- obrazy, gobeliny, ceramika i rzeźby z czasów renesansu.
Muzeum jest czynne przez cały rok, z wyjątkiem poniedziałków, a we wtorki wstęp jest bezpłatny, co czyni je jeszcze bardziej atrakcyjnym dla odwiedzających.
Park i zabytkowe atrakcje Czarnolasu
Obok muzeum znajduje się park w stylu krajobrazowym, zaprojektowany w połowie XIX wieku przez czeskiego ogrodnika Józefa Stichę. Chociaż przez lata był zaniedbany, przeszedł gruntowną renowację w latach 2011–2013 i obecnie zachwyca odwiedzających. Wśród malowniczych alejek i majestatycznych drzew znajdują się miejsca szczególnie związane z twórczością i legendami o Janie Kochanowskim:
- miejsce, w którym niegdyś rosła legendarna lipa, pod którą poeta miał tworzyć swoje dzieła – dziś upamiętnione obeliskiem,
- sarkofag poświęcony Urszulce, córce poety,
- kamień, według miejscowych opowieści, dodający natchnienia każdemu, kto na nim usiądzie.
W parku znajduje się również kaplica, wzniesiona w miejscu dawnego dworu Kochanowskich. Została ona zainicjowana przez księżną Teresę Jabłonowską i wykorzystuje ruiny spalonej rezydencji poety, co czyni ją szczególnie istotnym elementem historycznym Czarnolasu.
Historia dworu w Czarnolesie
Pierwszy dwór w Czarnolesie został wybudowany przez Jana Kochanowskiego w drugiej połowie XVI wieku, gdy poeta objął majątek odziedziczony po rodzicach. To tutaj spędził swoje ostatnie lata, tworząc jedne z najważniejszych dzieł. Oryginalny dworek spłonął w 1720 roku, a obecny budynek klasycystyczny został wzniesiony w XIX wieku przez ród Jabłonowskich według projektu Jakuba Kubickiego. Dwór, choć później zniszczony przez pożar, został odbudowany na początku XX wieku przez Stanisława Zawadzkiego i zachował swój historyczny charakter.
Jan Kochanowski i jego związek z Czarnolasem
Jan Kochanowski, urodzony około 1530 roku w Sycynie, niedaleko Czarnolasu, odziedziczył wieś po śmierci rodziców. Po latach podróży i studiów, m.in. w Padwie, zamieszkał tu na stałe w 1574 roku. W Czarnolesie powstały jego najważniejsze dzieła, takie jak „Treny” czy „Odprawa posłów greckich”.
Życie w Czarnolesie, choć twórcze, naznaczone było tragediami rodzinnymi, w tym śmiercią córek Urszulki i Hanny oraz brata Filipa. Te bolesne doświadczenia znalazły głęboki wyraz w jego poezji. Jan Kochanowski zmarł w 1584 roku, prawdopodobnie w wyniku udaru, podczas pobytu w Lublinie.
Znaczenie Czarnolasu dla polskiej kultury
Czarnolas, choć niewielki, pozostaje symbolem polskiej kultury renesansowej. Jego unikalny charakter oraz związane z nim historie sprawiają, że jest to miejsce warte odwiedzenia. Tu, w cieniu legendarnych drzew i wśród pamiątek po wybitnym poecie, każdy może przenieść się w czasie do epoki Jana Kochanowskiego i poczuć atmosferę renesansowego świata.
Comments